Krzyż Polskiej Organizacji Wojskowej

Kolejna, zdawałoby się niepozorna odznaka znajdująca się w zbiorach skarżyskiego Muzeum.

Odznaka POW, bardzie znana jako Krzyż POW-u, czyli Polskiej Organizacji Wojskowej została ustanowiona w listopadzie 1918 r. przez Komendę Naczelnej Polskiej Organizacji Wojskowej.

POW powstała już w sierpniu 1914 r, z inicjatywy Józefa Piłsudskiego na terenie zaboru rosyjskiego. Po wyparciu Rosjan, część członków POW-u zasiliła szeregi I Brygady Legionów, ale nadal prowadził działalność na terenie Rosji. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 r. kontynuował działalność konspiracyjną przeciwko Niemcom i Austro-Węgrom. W tym okresie organizacją kierował płk. Edward Rydz-Śmigły. a strukturę organizacyjną tworzyły jej cztery Komendy w Warszawie, Krakowie, Kijowie i Lublinie. Jesienią 1918 roku żołnierze POW-u brali udział w przejmowaniu władzy na ziemiach polskich i rozbrajaniu żołnierzy państw zaborczych. Przejęli m.in. na początku listopada 1918 r. Skarżysko i Wierzbnik.

Odznaczenie ma formę mosiężnego krzyża kawalerskiego, oksydowanego i srebrzonego, o wymiarach 32 x 32 mm, o ramionach ujętych w szerokie płaskie obramienie. Na ramionach umieszczono wypukłe litery: „P”, „O” i „W” oraz datę „1918” (na dolnym ramieniu), pośrodku monogram: „JP” (inicjały Józefa Piłsudskiego), pomiędzy ramionami znajdują się potrójne promienie. Projektantem odznaki był żołnierz 1. p.p. Legionów Wojciech Jastrzębowski, późniejszy profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.