Kosy i karabiny

Przypadająca w roku bieżącym setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości jest okazją do przypomnienia i rekonstrukcji staropolskich tradycji konspiracyjnej produkcji broni i uzbrojenia na potrzeby walki zbrojnej. W okresie powstań narodowych w okolicach Końskich, Suchedniowa i Starachowic wytwarzano broń sieczną, karabiny i armaty oraz amunicję na potrzeby operujących w ich okolicy oddziałów powstańczych.

W konspiracyjną produkcję uzbrojenia-jak zauważa dyrektor Zabytkowego Zakładu Hutniczego w Maleńcu dr Maciej Chłopek-zaangażowani byli właściciele miejscowych fabryk i warsztatów metalurgicznych oraz ich personel. Wykorzystywano przy tym miejscowe zasoby surowcowe, technologiczne oraz lokalne tradycje rusznikarskie. Żelazo wytwarzane w miejscowych zakładach stanowiło surowiec do produkcji sztucerów i karabinów montowanych w królewskiej rusznikarni w Kozienicach. W okresie powstania styczniowego broń sieczną wytwarzano w zakładach suchedniowskich i samsonowskich. Podejmowano próby lania armat żelaznych, które przeprowadzono w zakładach Alfreda i Douglasa Evansów w Drzewicy. Jednak podstawowym uzbrojeniem oddziałów powstańczych pozostawała broń strzelecka, a także piki i kosy bojowe wytwarzane w miejscowych hutach, walcowniach i kuźniach. Ten mało znany epizod lokalnej historii zostanie przypomniany w trakcie wydarzenia pn. „Maleniec-staropolski arsenał niepodległości”, które zorganizowane zostanie 9 września br. na terenie Zabytkowego Zakładu Hutniczego w Maleńcu.

W trakcie jego trwania dr Izabela Bożyk (Kieleckie Towarzystwo Historyczne) opowie o oczekiwaniach i rozterkach mieszkańców Końskich u zarania niepodległości. Wyjaśniona zostanie również tajemnica tablicy pamiątkowej znajdującej się w kościele pw. św. Mikołaja w Końskich, zadedykowanej napoleońskim żołnierzowi Kazimierzowi Dunin-Szpotańskiemu. Rozwikłają ją potomkowie bohatera spod Somosierry, Wagram i Borodina-Jerzy i Mariusz Dunin-Szpotańscy. W trakcie warsztatów edukacyjnych, które poprowadzi dr Maciej Chłopek, uczestnicy imprezy odleją ołowiane kule muszkietowe,ponadto wezmą udział w pokazie kucia i oprawy kos bojowych z okresu powstania styczniowego oraz wysłuchają pieśni patriotycznych w wykonaniu Katarzyny Krzysztoporskiej.

Imprezie towarzyszyć będzie wystawa ze zbiorów Muzeum Ludowego w Adamowie poświęcona Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu oraz wystawa mobilna pn. „Broń Żołnierza Polskiego w XX w.”, na której eksponowane będą wybrane egzemplarze broni palnej ze zbiorów Muzeum Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej. Na ekspozycji będzie można zobaczyć m.in. austriacki karabinek Manlichera, którego używali legioniści Józefa Piłsudskiego oraz brytyjski karabin Lee-Enfield z okresu I wojny światowej. Eksponowana będzie również broń używana przez polskie oddziały partyzanckie w II wojnie światowej, w tym pistolety maszynowe: niemiecki MP-40 i brytyjski Sten Mk. II. Na wystawie nie zabraknie radzieckiej „pepeszy” oraz karabinków szturmowych systemu Kałasznikowa.Początek imprezy godz. 15.00. Wstęp wolny. Patronat honorowy nad wydarzeniem sprawują: Starosta Konecki, Wójt Gminy Ruda Maleniecka. Patronat medialny: „Tygodnik Konecki”, „Echo Dnia”, „Wieści Gazeta Regionalna”. Wydarzenie finansowane ze środków Województwa Świętokrzyskiego w ramach realizacji zadania publicznego pn. Maleniec-staropolski arsenał niepodległości.